Ayak Mantarı Nedir?
Ayak mantarı, genellikle ayak parmakları arasında başlayarak kırmızı döküntü, su toplama, yanma ve kaşıntıya neden olan, yaygın olarak dermatofit denilen mantar kaynaklı gelişen mantar enfeksiyonudur. İnsanların çoğu ömürlerinde bir kez ayak mantarı geçirirler. Ayakların terlemesiyle ortaya çıkabilen ayak mantarının bulaşıcılığı bulunur.
Ayak Mantarı Görüntüsü Nasıldır?
Ayak mantarı, kızarık, cilt renginde ve yapısında değişiklik, pul pul dökülme şeklinde bir görüntüye sahiptir.
Ayak Mantarı Neden Olur?
Ayak mantarına sebep olan mantarlara herkes maruz kalır. Ancak niçin bazı insanlarda geliştiği bilinmemektedir. Yıkama sonrası kurutulmayan ayak, sıkı çorap ve ayakkabılar, ılık iklim nemli bir ortam oluşturarak mantarların çoğalmasını sağlar. Ayak mantarı sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kapalı ve sıkı ayakkabı kullanmak
- Duş sonrası ayakların kurutulmaması ve nemli kalması
- Düşük bağışıklık sistemi
- Açık alanlarda ayakkabı giymemek (açık havuz, sauna, soyunma odaları gibi)
- Diyabet hastası olmak
- Kuaförde pedikür setlerinin ortak kullanılması
Ayak Mantarı Belirtileri Nelerdir?
Ayak mantarı belirtileri, ayak üstünde ya da altında olmak üzere her bölgesinde ortaya çıkabilir. En yaygın şekilde ayak parmaklarının arasında görülür. Ayak mantarı belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Mantarın yer aldığı bölgede kaşıntı
- Yanma
- Kötü koku
- Pul pul kırmızı döküntü
- Ayakta su toplaması
- Kırık cilt yapısı
- Ayakların tabanların kepeklenme
- Kırmızı, mor ya da grimsi görünebilen iltihaplı cilt
Bulaşıcı olan ayak mantarına erken tanı konulup tedavi edilirse sıçraması önlenebilir. Derinin yapı da bozulduğundan dışarıdan gelebilecek bakteriler karşı korumasızdır. Bu da cilt lezyonlarına ve lenf damar enfeksiyonu (lenfanjit) gibi durumlara neden olabilir. Ayak mantarı enfeksiyonu bulunan kişilerin ortak terlik ve havlu kullanmaması önerilir.
Ayak Mantarı Bulaşıcı mıdır?
Evet, ayak mantarları bulaşıcıdır. Ayak mantarı genellikle terlik, çorap, ayakkabı, havlu gibi ortak kullanılan eşyalardan veya banyo, küvet, plaj, hamam ve benzeri ortak zeminlerden bulaşmaktadır.
Ayak Mantarına Ne İyi Gelir?
Karbonatlı ya da sirkeli su ayak mantarına karşı doğal çözüm olarak kullanılabilir. Ilık suyun içerisine sirke ya da karbonat ilave edildikten sonra ayakların su soğuyana kadar içerisinde bekletilmesi mantarları temizlemek için kullanılmaktadır.
Ayak mantarından kurtulmaya yardımcı olan yöntemler şunlardır:
- Ayakları her gün düzenli olarak yıkamak ve iyice kurulamak
- Su ile seyretilmiş karbonat ya da sirkeli su içinde ayakları bekletmek
- Reçeteli klotrimazol, mikonazol, tolnaftat veya terbinafin gibi antifungal kremler kullanmak
- Özellikle yazın kapalı ayakkabılar giymekten kaçınmak
- 2-3 çift ayakkabıyı dönüşümlü olarak kullanmak
- Pamuklu çoraplar giymek ve günlük olarak değiştirmek
- Başkalarının havlu ve ayakkabılarını kullanmaktan kaçınmak
- Mümkünse evde çıplak ayakla gezmek
- Yazın ayakkabılarınıza mantar önleyici pudralar serpmek
Ayak Mantarından Korunmak için Nelere Dikkat Etmeli?
- Ayağınızın terlememesine özen gösterin.
- Ayaklarınızı her gün yıkayın. Banyo sonrası ayaklarınızı ve parmak aralarını iyice kurulayın.
- Uzun süreli ve sıkı ayakkabılar giymeyin.
- Kapalı ayakkabı giymekten kaçının, birkaç çift ayakkabıyı dönüşümlü olarak giyin.
- Islak zemine çıplak ayak basmayın.
- Halka açık spor merkezlerinde kendinize özel terliklerinizi kullanın.
- Kalabalık havuz kullanımında terliksiz dolaşmayın.
- Steril olduğuna emin olduğunuz yerlerde pedikür yaptırın.
- Çoraplarınızı her gün değiştirin. Pamuklu ve teri emen çoraplar giymeye özen gösterin.
- Başkalarının havlu ve ayakkabıları kullanmayın.
Ayakta Mantar Nasıl Geçer?
Ayak mantarı, antifungal ilaçlar arasında yer alan klotrimazol, mikonazol, tolnaftat veya terbinafin içeren merhem, krem ve spreylerin kullanımı ile tedavi edilir. Ciddi ayak mantarı rahatsızlıklarında antifungal ilaçlarla ağızdan hap tedavisi olarak da alınabilir. Tedavi sürecinin sürdürülmesi önemlidir. Ayak mantarı tedavisi yarıda bırakıldığında tekrarlayabilmektedir.
Ayak Mantarı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Ayak mantarı tedavi edilmezse ne olur?
Deri bütünlüğü bozulduğundan diğer mikroplar çatlak ve yarıklardan girerek yılancık denen hastalığa yol açabilirler. Ayrıca tek bir noktada bulunuyorsa diğer parmak aralarına da bulaşabilir.
Ayak mantarı neden tekrarlar?
Tedavi ile döküntü geçse bile mantarlar deride yaşamaya devam eder. Ve uygun şartlarda tedavi sürdürülmediğinde tekrar hastalığa yol açabilir.
